Iran…Teheran…zo’n prachtig land, zo’n mooie stad, maar als vrouw en als artieste valt er sinds de revolutie van 1979 -nu toch al 45 geleden, nauwelijks te leven en de verplichte hoofddoekdracht is slechts één van de minder erge vormen van ongelijkheid. Vrouwen mogen niet solo in het publiek zingen en ze staan bloot aan lijfstraffen, verklikking, allemaal in de naam van een door mannen gepredikte godsdienst.

Toch zijn er vrouwen die muziek maken en die zingen, al blijkt in heel veel gevallen dat artiesten zowat gedwongen worden te emigreren als ze hun kunst willen blijven beoefenen op een manier die simpelweg als “beschaafd” of “normaal” omschreven kan worden. Maliheh Moradi is zo’n artieste: ze groeide op in een muzikaal nest en kreeg aan het conservatorium van Teheran les van de grootste professionals uit de Perzische klassieke muziek. Ze stond al op jonge leeftijd op het podium, maar toen de ayatollahs aan de macht kwamen en de culturele beperkingen begonnen uit te vinden, werd het voor haar onmogelijk om nog solo in Iran op te treden. Dat weerhield haar er niet van in het buitenland op zoek te gaan naar een eigen leven en naar haar eigen stem. Sinds enkele jaren woont ze vast in de Verenigde Staten waar, alvast tot op vandaag, geen restricties gelden zoals in haar thuisland.

Santoor-speler en componist Ehsan Matoori had, als man, geen last van enige restrictie, maar ook hij koos voor emigratie en kwam in de States terecht, waar hij sinds 2013 een straffe carrière aan het uitbouwen is. Zijn composities worden wereldwijd gespeeld en zelf kon hij samenwerken met bijzonder grote namen uit de hele muziekscene, van klassiek tot zogeheten wereldmuziek. De twee bundelen nu hun krachten en gaan de strijd aan met de ontelbare en vaak ronduit onnozele regels, die vrouwen beperken in hun doen en laten. Die strijd en de verhalen die Maliheh hem vertelde, maakten dat Ehsan zich aan het componeren zette en beetje bij beetje ontdekten ze dat het niet onmogelijk is voor een man om samen te werken met een vrouw, zeker als de één een begenadigde componist is en de ander een even getalenteerde zangeres.

In de negen liederen waaruit deze plaat bestaat, beschrijft Matoori de strijd die Maliheh moest voeren en de verschrikkelijke keuze waar ze voor stond: het land van haar jeugd of haar drang om te zingen. Daar gaat “The Tale of Sorrow” over, terwijl “Our Sorrow” probeert het verdriet te beschrijven, dat de jeugd ten deel viel na de protestacties van 2019. “Six Doors” is dan weer een gedicht, waarin poëet Khaqani beschrijft hoe je radeloos wordt, wanneer je in een ruimte zit, waar zes deuren op uitgeven en je niet weet hoe ze te openen, noch wat er achter zit. Je wordt daar weerloos en moedeloos van en, al had Maliheh wel één en ander om over te treuren, toch blijft haar motto “ooit keer ik terug naar Iran om er voor mijn volk te zingen”. Het klinkt misschien wat wrang, als ik het zo neerschrijf, maar ook nu weer blijkt dat uit de diepste ellende de prachtigste kunst kan ontstaan. Dit is namelijk een bijzonder mooie plaat !

(Dani Heyvaert)